Emile Durkheim 15 Nisan 1858’te Paris’in 372 km. doğusunda Epinal Kasabasında, dindar bir Yahudi ailenin çocuğu olarak dünyaya geldi. Haham olmayı reddederek 1879’da Paris Yüksek Öğretmen Okulu’na girdi.
Cumhuriyetçi ve evrensel bir laiklik idealizminin taraftarı olan Durkheim, 1870’teki Sedan bozgunuyla ve bunun ardından gelen dramatik olaylarla ağır biçimde hırpalanmış olan Fransa’yı ahlaki ve toplumsal olarak yeniden yapılandırmak için, eğitim ve araştırmalarla katkıda bulunmaya çalıştı.
1882’de toplumsal işbölümü ve Montesquieu üzerine araştırmalara başladı. Almanya’ya giderek toplım ve insan bilimlerindeki gelişmelerle bu konularda geçirilen atılımları inceledi, daha sonra 1887’de Bordeaux’da toplumsal bilim ve pedagoji kürsüsünün açılışını yaptı. Derslerinde toplumsal dayanışmayı ve intiharı, hukuk ve gelenekler “fizyolojisini”, din ve ahlak olgusunu, eğitsel yapıları ve pedagojik doktrinleri işledi. 1896 yılında bir sosyoloji dergisi yayımladı.
1902’de Sorbonne’da, adı 1913 yılında Eğitim ve Sosyoloji kürsüsü adını alacak olan Eğitim Bilimi Kürsüsünün başkanı oldu.
1914’te Birinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi, Sosyalist Partiye yakın, Dreyfusçu, bilimsel ve teknik gelişmeler ile toplumsal ve ahlaki gelişmelerin birbirlerine paralel olarak evrildiklerine, uluslar arasında barışçı ve akılcı ilişkilerin uyumlulandırılmasına inanan bu insanı büyük bir düş kırıklığına uğrattı.
Bir çok çalışma arkadaşı ve oğlu Andre bu savaşta öldüler. Durkheim yaşama küstü ve 15 Kasım 1917’de Paris’te öldü.