HARRY S. TRUMAN (1884 – 1972)
Amerikalı politikacı ve ABD’nin 33. Cumhurbaşkanı.1884 yılında Lamar’da doğdu. Türkiye ve daha çok II. Dünya Savaşı’ndan etkilenmiş bazı ülkelere askeri ve iktisadi yardımı öngören ve “Truman Doktrini” diye anılan programıyla bilinen Truman, kendi ülkesinde güç bir dönemde başbakanlık yapmak zorunda kaldı.
Truman’ın siyasi hayatı İkinci Dünya Savaşı yıllarında başladı. 1944’te Roosevelt’in yardımcısıydı. 1945’te Roosevelt, yeniden başkan seçilişinden birkaç ay sonra ölünce başkan olarak onun yerini aldı.
Savaş sonunda hiç hazır değilken, Postdam’da tecrübeli politikacıların temsil ettiği Sovyetler ve İngiltere ile pazarlık masasına, oturmak zorunda kaldı. Konferanstan hemen sonra, Japonya’ya karşı ilk atom bombasını kullanmaya karar verişi hem Sovyetler’i karşısına almasına, hem de siyasi hayatı boyunca eleştirilere konu olmasına yol açtı. Bu yüzden Sovyetler ile Amerika arasında baş gösteren soğuk savaş yüzünden dar boğazlardan geçmesi gerekti. Şöhretini yapan Truman Doktrini de o soğuk savaş yıllarının çıkmazından kurtulma formüllerinden biriydi. Bunun ilk uygulaması, Sovyet tehditleriyle karşı karşıya kalan Türkiye ve Yunanistan’a, bu ülkelerdeki demokratik hükümetlerin iç ve dış tehditlere karşı güçlendirilmesi amacıyla 400 milyon dolarlık askeri ve iktisadi yardım yapılması oldu (1947).
Başkanlığının sonraki yıllarında NATO’nun kuruluşu, Kore Savaşı, McCarty’cilik Akımı gibi oldukça çetrefilli işlerle uğraşmak zorunda kaldı. Bu zorluklar arasında Çin’in Kore Savaşı’na karışmasıyla doğan tehlikeli durumdan sıyrılmak da vardı. Bu arada 1950’de Porto Rico’lu Gricelis Torresole ve Oscar Colazo’nun suikast girişiminden son anda kurtuldu.
Truman 1962’de 75 seçkin tarihçinin kendisi hakkında yaptıkları ortak bir değerlendirmede Amerika’nın 9. Büyük Cumhurbaşkanı olarak nitelendirildi. Bu gruba katılan genç tarihçiler tarafından da soğuk savaş politikasındaki sertliği yüzünden ve komünizmle çatışması sonucu gerekli reformları yapmamakla suçlandı. 1972 yılında Washington’da öldü.
