19 Temmuz 1814 tarihinde Hartford ABD’de doğdu. Ateşli silahlar tarihinde hâlâ en ünlü olma niteliğini koruyan tabancalar, onun buluşudur. Colt’un babası işadamıydı; Ware’de (Massachusetts) ipekli dokuma işiyle uğraşırdı.
Ateşli silahları az çok tanıyacak biçimde yetiştirilmiş olan’ Samuel Colt’un bilime yatkınlığı vardı ve ipek dokuma üretimindeki makinalaşma ona etkileyici geliyordu. Bu konudaki yeteneğini, ilk kez, yakınlarındaki Ware gölünde, bir sal’ı «havaya uçurarak Colt, Kalküta’da, Elisha Collier tarafından yapılmış bir toplu tabanca (revolver) gördü. Mekanizması ilkel ve yetersizdi. Gemiye döndüğünde, çapayı yukarı çekmeye yarayan mandal ve dişli mekanizmasına bakarak, Collier’inkinden daha iyi işleyen bir tahta tabanca yaptı. Yurda döndüğü zaman, babasının desteğini de sağlayarak, tabanca yapımına başladı. Bu iş için gerekli parayı kazanma amacıyla gezici bir gösteri düzenledi ve güldürücü gazın etkilerini sergiledi.
1835’te revolver tasarımını tamamlamıştı. Önce İngiltere ve Avrupa’da, ertesi yıl da A.B.D’nde patent aldı. Patterson’da (New Jersey), Patterson Silah Üretimi Şirketi’ni kurdu ve 36 kalibrelik beşpatlar üretmeye başladı. Colt bu silahın seri üretimini gerçekleştirmeyi ummuştu; ama makina için ‘gerekli yatırıma yeterince destek bulamadı. Elle yapılan silahlar ise pahalı oluyor ve kısıtlı sayıda sipariş alınabiliyordu Şirket bu yüzden 1842’de iflas etti.
Colt daha sonra, hükümet hesabına, sualtı MADEN’lerinde çalıştı. Bu madenlerde ateşleme yapmak için kullanılan ilk başarılı sualtı kablolarını geliştirdi. Ancak, başarıyla sonuçlanan deneylere karşın, hükümet gereken ilgiyi göstermedi. 1843’te, New York ile Coney Island arasında ilk sualtı TELGRAF bağlantısını kurdu.
Bu arada Meksika savaşı başlamıştı. 1847’de Colt tabancalarının hızlı ateş etme kapasitesini beğenen Texas ordusu, bunlardan 1 000 tane ısmarladı. İlk üretim araçları satılmış olduğu için Colt, Eli Whitney’in silah şirketini kiralayıp, yeni tasarımını orada gerçekleştirmek zorunda kaldı. Sipariş tamamlanınca Connecticut’daki Hartford kentinde, Colt Patentli Silah Şirketi’ni kurdu ve eski arkadaşı Elisha Root’la birlikte seri üretime başladı.
Bazen Colt’dan REVOLVER’in bulucusu olarak söz edilir;ama gerçekte bu tür silahlar ondan yıllarca önce yapılmıştır. Onun en önemli katkısı, toplu tabancanın seri üretime dayalı tasarımını geliştirmiş olmasıdır. Bu alanda, bir mühendis olan Elisha Root’un katkısı çok önemlidir. Root, o zamana kadar görülmemiş sayıda takım tezgahının ve donanımın tasarımını yaptı. İki arkadaş, birlikte seri üretimin temel ilkesini, yani değiştirilebilir parçalar üretimini ortaya koydular. A.B.D. endüstrisi hızla geliştiği ve yeterli sayıda işçi bulunamadığı için, yeni çıkan makinalar hemen uygulamaya konuluyordu.
Tabancaları dünya çapında ilgi çekince Colt, kendisini zengin eden ve günümüzde de aynı yerde varlığını sürdüren daha büyük bir şirket kurdu. İç Savaş’ ta, fabrikasının her zamankinden daha çok çalıştığı bir sırada öldü; ama silahları, özellikle de ordu için üretilen ve Peacemaker (Barıştırıcı) takma adı verilen 45 kalibrelik, kurma horozlu revolver önemini sürdürdü.
10 Ocak 1862 tarihinde vefat etti.